Stýring fjárhagsáhættu
Fjárstýring hefur eftirlit með greiningu og stýringu á fjárhagslegri áhættu Landsvirkjunar í þeim tilgangi að draga úr sveiflum í rekstri. Á undanförnum árum hefur verið unnið markvisst að því að draga úr áhættu fyrirtækisins. Fjárhagsleg áhætta Landsvirkjunar greinist í markaðsáhættu, lausafjáráhættu og mótaðilaáhættu. Markaðsáhætta fyrirtækisins er einkum þrenns konar; álverðsáhætta, vaxtaáhætta og gjaldmiðlaáhætta.
Markaðsáhætta
Álverðsáhætta
Fyrirtækið ber markaðsáhættu vegna breytinga á álverði, en um þriðjungur af rekstrartekjum er tengdur álverði. Fyrirtækið hefur því gert afleiðusamninga til að treysta tekjugrundvöll sinn og draga úr sveiflum. Slíkir samningar fela í flestum tilvikum í sér að álverð er fest á ákveðnu bili. Fyrirtækið verður því af tekjum ef álverð hækkar, en tryggir um leið betra sjóðstreymi ef álverð lækkar. Fjárstýring hefur heimild til að verja allt að 100% af álverðsáhættu næsta árs og hlutfallslega minna næstu ár á eftir, en ekki er gerð krafa um lágmarksvarnir. Settar hafa verið inn varnir fyrir um 50% af áætluðu sjóðstreymi ársins 2016 og um 5% fyrir árið 2017.
Verulega hefur dregið úr áhættu vegna álverðstengingar, en frá árinu 2009 hefur hlutfall tekna fyrirtækisins með tengingu við álverð lækkað úr um 2/3 í um 1/3 af tekjum.
Vaxtaáhætta
Landsvirkjun býr við vaxtaáhættu vegna vaxtaberandi eigna og skulda. Skuldir fyrirtækisins bera bæði fasta og breytilega vexti og eru vaxtaafleiður nýttar til stýringar á vaxtaáhættu. Áhætta fyrirtækisins felst í mögulegri hækkun vaxta á fjárskuldir með breytilega vexti sem leitt getur til aukins fjármagnskostnaðar. Í árslok 2015 var hlutfall skulda með breytilega vexti um 51%, samanborið við 57% í árslok 2014.
Á undanförnum árum hefur verið dregið verulega úr áhættu af hækkun vaxta, en hlutfall fastra vaxta hefur hækkað úr 16% í 49% á árunum 2009 til 2015.
Gjaldmiðlaáhætta
Gjaldmiðlaáhætta er sú áhætta að fé tapist vegna óhagstæðra breytinga á gengi gjaldmiðla. Gjaldmiðlaáhætta Landsvirkjunar hlýst af greiðsluflæði, eignum og skuldum sem og af öllum almennum viðskiptum í öðrum myntum en starfrækslumynt. Starfrækslumynt fyrirtækisins er Bandaríkjadalur og myndast því gjaldmiðlaáhætta af sjóðstreymi og opinni stöðu efnahagsreiknings í öðrum myntum en Bandaríkjadal.
Uppgjörsáhætta fyrirtækisins tengd breytingum á gengi myndast einkum vegna skulda í evrum sem að mestu eru lán til langs tíma. Frá árinu 2009 hefur hlutfall Bandaríkjadals í lánasafni hækkað úr 30% í 62%. Myndin fyrir neðan sýnir skiptingu vaxtaberandi langtímaskulda án skiptasamninga.
Tekjur fyrirtækisins eru að mestum hluta í Bandaríkjadal. Aðrar tekjur eru í íslenskum og norskum krónum en gjaldmiðlaáhætta vegna þessara mynta er takmörkuð þar sem nettun er í sjóðstreymi íslenskra króna og tekjur í norskum krónum eru hlutfallslega litlar.
Lausafjáráhætta
Lausafjáráhætta felur í sér hættu á tapi ef fyrirtækið getur ekki staðið við skuldbindingar sínar á gjalddaga. Fyrirtækið lágmarkar lausafjáráhættu með virkri stýringu lausafjár sem felur í sér að nægt laust fé er til staðar á hverjum tíma til að standa undir skuldbindingum. Til að tryggja sem best jafnvægi á milli skuldbindinga og væntra tekna er lögð áhersla á rúma lausafjárstöðu fyrirtækisins í formi handbærs fjár og aðgengis að samningsbundnum veltilánum.
Til að tryggja aðgengi að fjármagni og viðhalda sveigjanleika í fjármögnun hefur Landsvirkjun nýtt mismunandi tegundir lána. Fyrirtækið hefur þó að mestu verið fjármagnað gegnum ríkistryggðan EMTN (e. Euro Medium Term Note) rammasamning fyrirtækisins.
- Í árslok 2015 var staða lána undir EMTN-samningi með ríkisábyrgð um 1,3 milljarðar USD (2014: 1,6 milljarðar USD). Heildarfjárhæð getur að hámarki numið 2,5 milljörðum USD.
- Í árslok 2015 var staða lána undir EMTN-samningi án ríkisábyrgðar um 115 milljónir USD (2014: 30 milljónir USD). Heildarfjárhæð getur að hámarki numið 1,0 milljarði USD.
Dregið er úr endurfjármögnunaráhættu með jafnri dreifingu afborgana og vaxta og með löngum líftíma útistandandi lána. Veginn meðallíftími skulda er 5,1 ár og hlutfall lána á gjalddaga innan 12 mánaða er 11,1%.
Sjóðstreymi frá rekstri og vel dreifðar endurgreiðslur lána, ásamt góðri lausafjárstöðu og aðgengi að lánalínum, tryggir greiðsluhæfi fyrirtækisins að lágmarki út árið 2017.
Mótaðilaáhætta
Mótaðilaáhætta felur í sér hættu á að gagnaðili samnings uppfylli ekki ákvæði hans. Mótaðilaáhætta Landsvirkjunar verður fyrst og fremst til vegna raforkusamninga, afleiðusamninga fyrirtækisins og handbærs fjár. Þrátt fyrir að um verulegar fjárhæðir geti verið að ræða er áhættan takmörkuð með kröfum fyrirtækisins um gæði mótaðila.
Fylgiskjöl
Hér má sækja ársreikning Landsvirkjunar 2015 á rafrænu formi. Skjölin innhalda annars vegar ársreikninginn í heild sinni í Acrobat (pdf) skjali og hins vegar helstu stærðir í Excel (xls) skjali. Einnig er hægt að sækja Ársskýrsluna í Acrobat (pdf) skjali.
